Vậy một biên dịch viên dịch sách phải có những tiêu chí gì?

Tiêu chí đầu tiên là Am hiểu văn hóa. Một cuốn sách không chỉ đơn thuần mang đến thông tin, nó còn ẩn chứa nhiều yếu tố về văn hóa, lịch sử, môi trường, bối cảnh. Nó giống như một bức tranh về tư duy của tác giả, giúp độc giả hiểu thêm về văn hóa vùng miền, địa phương, hoặc hiểu thêm về nhân vật, sự kiện nào đó. Vì lý do đó, dù là thể loại sách nào, người dịch sách cũng phải am hiểu về văn hóa nơi xuất bản cuốn sách đó, thậm chí là bối cảnh văn hóa, kinh tế, chính trị của thời điểm cuốn sách được viết, hay của thời điểm mà cuốn sách đang nhắc đến.

Tiêu chí thứ hai đối với biên dịch viên dịch sách là phải có một khả năng đọc hiểu tuyệt vời. Nếu như những kiến thức về văn hóa, lịch sử, kinh tế, bối cảnh ra đời của cuốn sách được xem là tiền đề cho việc dịch thuật. Thì khả năng đọc hiểu chính là cơ sở giúp đánh giá kỹ năng dịch sách. Sách bao gồm nhiều tài liệu thuộc nhiều thể loại khác nhau. Đó có thể là một văn bản khoa học hoặc là một câu chuyện giả tưởng. Đôi khi, trong tác phẩm xuất hiện những phép ẩn dụ, nói giảm nói tránh. Hay thậm chí nhiều thể loại còn sử dụng các “tiếng lóng” trong tác phẩm.

Mặt khác, dịch thuật viên sách là người đầu tiên tiếp xúc với bản thảo. Là người nắm trong tay bản gốc của sách trước khi nó đên tay bạn đọc nước mình. Lúc này, khả năng đọc hiểu của họ quyết định đến 50% giá trị thành công của một cuốn sách.

Tiêu chí thứ 3 đối với biên dịch viên dịch sách chính là kỹ năng diễn đạt. Nếu việc đọc hiểu là điều kiện cần, thì kỹ năng diễn đạt chính là điều kiện đủ để cuốn sách sau khi dịch có thể truyền tải một câu chuyện đúng với nội dung mà tác giả muốn gửi gắm vào đó, đảm bảo người dịch hiểu đúng bản chất của thông điệp, của câu truyện trong cuốn sách đó.

Sẽ thật là buồn khi một câu truyện cười từ tiếng nước ngoài được dịch ra tiếng việt nhưng không thấy ai cười và không hiểu cười vì cái gì. Đó là trình độ dịch, kỹ năng diễn đạt của biên dịch viên. Nếu kỹ năng và kiến thức lý thuyết dịch không vững, không nắm chắc văn hóa, ngôn ngữ gốc cũng như văn hóa ngôn ngữ của cộng đồng những người tiếp nhận, chắc chắn, câu truyện hay thông điệp trong bản dịch sẽ cực kỳ rời rạc, xa lạ với độc giả.